Porturako sarbideaBilboko Portuko Agintaritzako (BPA) presidente Ricardo Barkalak Bilboko Portuaren egungo egoera errepasatu du eta, besteak beste, trafikoen bilakaera, 2024rako Enpresa-plana, lurzoru berria sortzea, konektibitatea eta gaurkotasuneko beste gai batzuk aztertu ditu.
Trafikoari dagokionez, Estatuko portuen batezbestekoa baino bilakaera hobea du. Lehen lauhilekoan, metatutako hazkundea % 3,9koa izan zen iazko lauhileko berarekin alderatuta; Estatuko Portuen interes orokorreko portuen batezbestekoa, berriz, % -1,9koa. Edukiontziei bakarrik erreparatzen badiegu, Bilboko Portua % 8,8 hazi da lehen lauhilekora arte TEU kopuruari dagokionez; eskura ditugun azken datuen arabera, Estatuko Portuen batezbestekoa denbora-tarte berean, berriz, % -8,3 da, eta jaitsiera nabarmena izan da hiru portu nagusietan.
Bestalde, maiatzeko behin-behineko itxierak % +3,12ko hazkunde metatua aurreikusten du, eta horrek urtearen lehen bost hilabeteetan portuko trafikoa 13,4 milioi tonatan kokatzen du. Ontzi guztiak hazi dira, salgai orokorrak izan ezik: ontziratu gabeko salgai likidoak +% 3,7, ontziratu gabeko salgai solidoak +% 15, salgai orokorrak -% 8,3 eta edukiontzia +% 0,3. Era berean, bidaiarien trafikoa 56.421koa da, eta hazkundea izan dute bai ferryek, bai gurutzaontziek. Guztira, +% 2,5 igo da.
Galizia itsasontzia apirilean sartu ondoren, Brittany Ferries konpainiako bi gurutzaontziek nabigazio energetikoki eraginkorra eta jasangarria lortzeko teknologiarik aurreratuena dute.
Inportatutako eta esportatutako trafikoaren bilakaera positiboa portu-trenbidezko trafikoan ere islatzen da. Urtarriletik maiatzera trafikoa 1.700 trenekoa izan zen, astean 85 batez beste.
Iaz geroztik, Portuko Agintaritzak bere eskumenak baliatzen ditu portuko trenbide trafikoaren kudeaketari dagokionez, eta maniobren erantzukizuna bere gain hartzen du, asteko 7 egunetan 24 orduz zerbitzu unibertsala, neutroa eta lehiakorra izateko.
Dena den, hobekuntza hori ez da trenbide-azpiegitura berrien sustapenarekin bat etorri. Bilbao da tren-kuota handiena duen portua, baina, hala ere, hazkunde hori mugatua izan daiteke, bidaiari-trenekin partekatzen dituen bideak erabili behar baititu. Trenbideak saturaziotik gertu daude, eta, gainera, azpiegiturak mugak ditu galiboak eta trenen luzera direla eta. Portuko Agintaritzak, beraz, behin eta berriz eskatzen du hegoaldeko trenbide-saihesbidearen proiektua lehenbailehen bultzatzea, baita Miranda de Ebrotik Porturaino doan trenbide-azpiegitura hobetzea ere. Portuak pisu handia du ekonomian, korridore atlantikoko hub nagusia da, eta tren-azpiegiturak garatzeko etengabeko atzerapenek arriskuan jar dezakete haren etorkizuna.
Kaiak elektrifikatzea
Bilbao erreferentziazko Portuko Agintaritza da ingurumen-gaietan portu-sistema osoan. 2022an, Trantsizio Energetikoko Plana idatzi zuen, 2050erako karbonoaren neutraltasuna lortzeko helburuaren aurreko urratsa. Helburu hori guztiz bat dator Europako Batasunak Green Dealen bidez 2030erako karbono-emisioak% 55 murrizteko eta 2050erako emisioen neutraltasuna lortzeko egindako eskaerekin. NBEren Garapen Jasangarriko Helburuekin (GJH) ere bat dator.
Horretarako, BPAk urteak daramatza ingurumen-estrategia jasangarri batekin bat egiten, eta hainbat urrats eman ditu: bideetako eta kaietako argi guztien ordez eko-eraginkor berriak jartzea (LED motakoak); flotako ibilgailuen ordez hibridoak edo erabat elektrikoak diren beste batzuk jartzea; bero-ponpak jartzea eraikinen instalazio berrietan; eraikinak sekzionatzea, lan-ordutegien arabera klimatizazioa hobeto erabiltzeko; ehuneko ehun iturri berriztagarriak dituen kontratu elektriko berria; ontziak hornitzeko gas natural likidotuaren estazioa, etab.
Hori guztiari ingurumen-apusturik handiena gehitu behar zaio: Bilboko Portuan jardunean diharduten ontzien emisioak murriztea. Horretarako, lurrera elektrikoki konektatzeko proiektua dago, motor osagarriak itzali ahal izateko eta, horrela, emisio kutsatzaileak, zaratak eta bibrazioak saihestu. Hori da OPS teknologia (Onshore Power Supply). Teknologia horrek elementu teknologiko disruptibo eta berritzaileak behar ditu, elektrizitatea lurrerako potentzia, tentsio eta maiztasun batetik ontzi bakoitzaren beharretara egokitutako aldagai horietara transformatzen duten gailuak baitira funtsezko elementuak.
Garapen hori hiru fasetan egingo da. Lehena, A5 kaiko OPSa da, eta ekainaren 5ean atera da lizitaziora. 5,4 milioiko aurrekontua izango du eta kai horri aukera emango dio han babesten eta jarduten diren ontziak lurrera konektatzeko. Lanak egiteko epea 20 hilabetekoa da. Jarduera horrek 4,3 milioiko diru-laguntza du, Berreskuratze eta Erresilientzia Mekanismoaren bidez.
Proiektu osoak EBren finantziazioa ere badu, CEF Transport 2021-2027 programaren bidez.
Hurrengo urratsa portua behar adinako potentziaz hornitzea da, gerora portuko beste kai batzuetan OPSak garatzeko. Horretarako, posizio elektriko berria ezarriko da Santurtziko Ziklo Konbinatuko Zentralaren ondoan dagoen azpiestazioan, eta energia hori (60 MW) portura eramango da OPSan erabiltzeko. Horrez gain, portuko zenbait enpresarek bestelako erabilera emango diote, hala nola Petronorrek (erregai sintetikoko zentralerako) eta Haizea Windek (aurrekoak handitzeko instalazio berrietarako). Obra horren aurrekontua 9 milioikoa da, eta laster lizitatuko da.
Hirugarrena eta urratsik handiena OPS instalazioak trafiko errepikaria duten portuko gainerako kaietan zabaltzea da, gurutzaontzien kaia, adibidez. Horretarako, Itsasadarra Santurtzitik Getxoraino zeharkatzen duen urpeko kable bat zabalduko da. Azken inbertsio hori 40 milioitik gorakoa izango da.
Bereziki azpimarratu behar da proiektu horretan bertan panel fotovoltaikoak jartzea aurreikusten dela, kaietan, dikeetan, eraikinetako estalkietan edo Brittany Ferries inguruan eraikiko diren ibilgailuentzako markesinetan. Helburua da OPS sistemak kontsumitzen duen energiaren % 20 baino gehiago iturri berriztagarrietatik lortzea.
Portuaren garapen fisiko berriak
Bilboko Portuak sistemako portuen artean espazio-okupaziorik handienetarikoa du, erabilgarri dagoen azaleraren % 85etik gorakoa. Hori dela eta, eta zenbait operadorek portu-eremu asko eskatzen dutenez, 2024 Enpresa-Planean sartu ditugu Kai-mutur Nagusiaren Bigarren Faseko izapideen hasiera eta lizitazioa.
Kai berri horrek 30 hektareatik gorako azalera operatiboa izango du, eta proiektuaren zenbatekoa 92 milioi eurokoa izango da, lanak egiteko epea
hiru urtekoa izango dela. Aurreikuspenen arabera, proiektua urte-amaieran aterako da lehiaketara. Ildo horretan, Estatuko Portuen erakundearekin ari gara lanean. Ministro Kontseiluaren behin betiko tramitazioa beharrezkoa da eta horrek, hauteskunde gabeko garaian, hilabete bat eta hiru hilabete bitartean eman dezake. Estatuko Administrazio Orokorraren eta haren mendeko erakundeen lizitazioetan aplikagarria da hori, 12 milioi eurotik gorako obretarako.
Proiektu estrategikoetarako portu-espazioen eskaria dela-eta, lurzoru gehiago izateko funtsezkoa da inbertsio hori, eta Portuko Agintaritzak aurre egin diezaioke, zorpetze-profil egokia duelako, azken 30 urteetan 1.000 miloi baino gehiago inbertitu ondoren.
Portu-eremua sortzeko proiektu horretaz gain, egoeraren azterketa egiten hasi da, espazio urria berrantolatzeko eta Portuko Eremuaren barruan dagoen azaleraren garapenerako aukerak aztertzeko.
Edukiontzien bigarren terminal baterako lehiaketa
Urtarrilaren amaieran, Portuko Agintaritzak lehiaketa publikora atera zuen bigarren kontainer-terminal bat, Bilboko Portuari lotutako nodo logistikoaren trafiko berriak erakartzeko eta garapen inkrementala lortzeko, haren hinterland-aren lehiakortasuna nabarmen hobetzeko eta handitzeko. Proiektu berri horrek egungo kontainer-terminalaren osagarria izan behar zuen, trafiko berriak batzeko eta, inola ere ez, edukiontziak terminal batetik bestera aldatzeko. Horrez gain, munduko ontzi-enpresa garrantzitsuenetako batzuek ordezkatzen dituzten zenbait operadorek agertutako interesa ere gehitu behar zitzaion. Beste era batera esanda, ulertzen genuen, eta ulertzen dugu, Baldintza Agirian jasotako gutxieneko eskakizunek bermatu egiten zituztela lortu nahi genituen helburu horiek, eta onak zirela gure Portuarentzat, baina, aldi berean, onartzen genuen eskakizunak handiak zirela.
Konkurtso-prozesu osoan, berriz ere, hainbat enpresek interesa agertu dute, eta harreman eta bilera ugari izan dira. Interes horren ondorioz, eskaintzak aurkezteko epeak luzatzeko eskatu eta eman egin zen. Hala ere, maiatzaren 29an bukatu zen eskaintzak aurkezteko epea, eta lehiaketa hutsik geratu da, ez baita proposamenik aurkeztu.
Arrazoiak askotarikoak izan dira. Alde batetik, Portuko Agintaritza honen eskakizunak, izan ere, proiektu guztiek bat egin behar baitzuten nahitaez eta baldintza-orri arautzaileen helburuetara egokitu, planteamendu eta konpromisoetan zorrotzak izanez, portu-eremu gutxi zegoelako. Beste alde batetik, alderdi interesdun batzuek aldaketak eskatu zituzten lehiaketaren eta emakidaren baldintza-agirietan ezarritako baldintzetan. Hori ez dator bat erakundearen ikuspegi estrategikoarekin, eta, beraz, ezin ziren onartu.
Portuko Agintaritzak eutsi egiten dio lehiaketa horrek zuen aukera-ideiari, eta uste du bide hori nahitaez egin behar zuela, Bilboko Portuaren ikuspegi estrategikoa eta edukiontziaren moduko sektore lehiakorrean proiektuak ezartzeko interesa duten nazioarteko hainbat operadoreren jarrera bateratzeko. Halaber, BPAk irmo eutsi dio edozein proiektu ez litzatekeela egokia edo nahikoa izango, eta hala adierazi die enpresa interesdunei; izan ere, bakarrik emango litzaieke argi berdea merkatu-kuota berriak ekartzen dituzten eta portuko jarduera logistikoari balio erantsia ematen dioten ezarpenei. Azken batean, Bilboko Portuaren eta haren hinterlandaren lehiakortasuna handitzea, egungo ekosistemari kalterik egin gabe.
PAk eskerrak eman nahi dizkie prozesu honetan parte hartu duten operadore guztiei, Bilboko Portuarekiko erakutsitako interesagatik, eta, adierazi nahi du, halaber, aukera batek beti ez dakarrela uko egitea; izan ere, zorionez, beste proiektu asko daude mahai gainean, portuan ezartzea eta garatzea eskatzen dutenak. Beraz, proiektu horiek aztertuko dira egungo azalera erabilgarrian finkatzeko interesgarrienak zeintzuk diren erabakitzeko, une honetan ezinezkoa baita eskari guztiei erantzutea, lurrik ez dagoelako.
Olabarri Jauregiaren salmenta
Ekainaren 2an amaitu zen Bilboko Olabarri jauregiko partzela eta eraikuntza-multzoa besterentzeko martxoan deitutako enkante publikorako eskaintzak aurkezteko epea. 10.470.798,82 euroko hasierako prezioarekin, zergak kenduta. Hilabete hauetan kontsulta eta eraikinari bisita batzuk egin dizkioten eta erosketan interesa zuten enpresak egon arren, besterentzeko prozedura azkenean hutsik geratu da.
Ezarritako epea igaro ondoren, merkatuaren aukerak eta testuingurua aztertuko dira, behar diren erabakiak hartzeko. Hala ere, eraikinak salmentan jarraitzen du, eta, irteera-kopurua emanez gero, erosi egin daiteke, enkante-prozedura berria deitzeko beharrik gabe, prozedura publiko horietan legeak ezartzen duen bezala.
Taberna-txosna Arrigunagako hondartzan
Bestalde, gaur, ekainak 6, informazio publikoan jarri da 20 eguneko epean Getxoko Arrigunaga hondartzan txosna jartzeko emakida eskaera. Beraz, araudian aurreikusitako izapideak betetzen badituzte, baliteke emakida uztaileko Administrazio Kontseiluan onartu ahal izatea, eta, ondoren, Getxoko Udalari dagokio jarduera-lizentzia ematea.
Aurretiko izapide administratiboak proiektuen eskumen-izapide bat barne hartu du. Izapide hori, kasu honetan nahitaezkoa ez izan arren, gardentasuna, konkurrentzia eta baldintza-berdintasuna bermatzeko egin zen, jarduera hori kudeatzeko aukeretan, eta bi eskaintza aurkeztu ziren. Administrazio Kontseiluak azkenean aukeratutako proiektuak 185 metro koadroko azalera okupatzea proposatzen du, beste eskaintza interesatuarena baino askoz txikiagoa, eta egitura finko desmuntagarria izango du, erabiltzaile orori egokitua eta ingurumen-neurri egokiekin. Aurreikusitako inbertsioa 146.000 eurokoa da, eta proposatutako emakida epea hamabost urtekoa da.
